Senfonik metal ya da opera metal, metal müziğin klasik müzikteki senfonik elementleri içeren türüne denilir. Senfonik metal hem başlı başına bir tarz olabildiği gibi baska tür metallerle karışım olarakta karşımıza çıkabilir. Diğer türlerle karışımına göre oldukça çesitlilik gösterse de temel olarak klasik müzik melodilerinin ve enstrümanlarının metal müzik ile uyumunun sağlanması, kadın vokaller kullanılması ve bir opera veya senfoni dinlermiş havası uyandırmasıyla kendini ayırır.
Senfonik metalin kökleri öncül gotik metale, power metal'e ve klasik müziğe dayanmaktadir. 1990'lı yılların başında gotik metalden ayrılan akım daha çok bas ve ritm gitarlarda türün atası olarak kabul edilen gotik metale sıkı sıkıya bağlıdır. Fakat daha sonraları black metal, death metal, power metal ve progresif metalin gitar melodileri adapte edilmiş ve türün kendi sentezleri yaratılmıştır. Tür klasik müzik melodileri ve tarzını en iyi şekilde heavy metal'e adapte ederek güclü bir senfoni havası hakim kılmaya çalışır. Klasik müziği çok kullanamayan gruplar ise heavy metal'e ağırlık verip basit ve akılda kalıcı melodilerle genele hitap etmeye gayret ederler. Bir diğer önemli unsur ise power metal'dekine benzer gitar melodileri kullanarak müzige daha aydınlik, olumlu ve pozitif bir atmosfer vererek gotik metaldeki karanlık ve kasvetli havayı dağıtmaktır.
Gotik metalde oldugu gibi klavye müziğin belkemiğini oluşturan yapıtaşıdır. Müziğin merkezinde klavye bulunmaktadir. Arka plan müziği en kolay melodileri çalarken en zor ve teknik melodiler klavye tarafından çalınır. Hatta birçok klasik müzik enstrümanı da klavye sayesinde seslendirilerek konserlerde bir cok enstrüman kullanılmadan da başarılı senfonik metal üretilir. Fakat albüm kayıtlarında gerçek klasik müzik enstrümanları kullanilir. Bazı gruplar konserlerinde piyanist, kemanist, harpist veya flütist kullanırlar. Hatta bazı grupların tam zamanlı flütist veya kemanistleri bile vardır.
Müziğin atmosferi şarkıda işlenen konuya uyum gösterir. Neşeli ve mutlu şarkılar hızlı ve canlı tonlarla işlenirken, karanlık ve melankolik şarkılar yine uygun şekilde eşlik edilirler. Power metal neşeli şarkılara; black metal, gotik metal veya death metal de karanlık konulu şarkılara ilham kaynağı olur. Müziğin atmosferi klavye tarafindan sağlanırken diger enstrümanlar ona uyum saglarlar.
Senfonik metal şarkıları birçok değişik konuyu işleyebilir. Genelde şarkılarda power metal'de olduğu gibi fantastik hikayeler veya opera konuları işlenir. Bunun yaninda efsaneler, tarihi özgün hikayeler ve destanlar da senfonik metal şarkılarının konusu olabilir. Gotik metalde olduğu gibi tek bir hikayeyi anlatan albümleride sıkça hazırlanmıştır (Dragonforce, Epica ve Rhapsody of Fire bu biçimde güzel calışmalar ortaya koymuslardır; power metal grubu Kamelot'un "Epica" albümü en akılda kalan örneklerindendir).
Senfonik metal gruplarının bir diğer önemli özelliği kadın vokaller kullanmalarıdır. Ön vokal her zaman kadındır, mezzo-soprano tarzında eserler icra ederler. Çoğu zaman hiç erkek vokal kullanılmaz veya kullanılsa dahi arka vokallerde duyulur. Çoğunlukla gotik metaldeki erkek vokallerini andırırlar. Eğer ön vokal erkekse veya kadın vokal kadar ön plandaysa genellikle grubun yaptığı müzik senfonik power metal olur. (Örnek: Kamelot, Nightwish, Sonata Arctica)
Ilk olarak ortaya çıkmasında death metal ve gotik metal türlerinde klasik müzik enstrüman ve öğelerinin kullanılmaya başlaması etkili olmuştur. Özellikle ilk olarak death metal grubu olarak kurulmuş Therion müziğini daha çok klasik ögelerle pekiştirmiş ve nihayet konserlerinde tam orkestra kullanmaya baslamış ve yeni yarattıklari senfonik metal müzikle anılmaya başlamışlardır.
1997 yılında Nightwish ve Within Temptation ilk albümlerini piyasaya sürmüş ve Therion'un tarzından oldukça etkilenmişlerdir. Within Temptation gotik metalin ögelerini uyarlayarak klavyeyi çok iyi yerleştirmiş, vokalistleri Sharon den Adel'in soprano yetenekleri ile erkek vokalleri tamamen kaldırarak türe katkıda bulunmuştur. Nightwish ise daha cok power metal tarzina yakın melodiler seçmiş, operatik soprano vokalleri Tarja Turunen ve klasik müzik etkileşimli besteci-klavyecileri Tuomas Holopainen ile bugünün en çok tercih edilen senfonik metal türü olan senfonik power metal'in öncüsü olmuştur.
Günümüzde ise daha önceleri death metal, doom metal, gotik metal, power metal veya black metal olarak başlayan gruplar dahi senfonik metal grubu olarak bilinmeye baslamışlardır. Bazıları senfonik metalin heavy metal alt türü oluğunu savunurken başkaları her hangi bir metal türünde kullanilabilecek bir stil oldugunu düşünmektedirler. Nasıl olursa olsun senfonik metalin popülaritesi gün be gün artmaktadır
